Ngày nay, việc hút sữa bằng máy không còn mấy xa lạ với các mẹ nuôi con hiện đại. Với sự xuất hiện của hàng loạt máy hút sữa của nhiều hãng nhiều chức năng không khiến các mẹ hoang mang, lúng túng trong việc chọn lựa cho mình một nhãn hàng thích hợp, tiện, lợi và hiệu quả.
Thực tế chưa có trường hợp nào núm vú bị to ra do sử dụng dụng cụ hút sữa, vì vậy những lo ngại của một số bà mẹ có thể do tâm lý. Vắt bằng máy hay bằng tay đều như nhau và đều sẽ bị đau nếu không làm đúng cách.
1. Các loại máy hút sữa có mặt trên thị trường hiện nay:
Trên thị trường Việt Nam hiện nay, các mẹ hẳn không còn xa lạ với các loại máy hút sữa bằng điện và bằng tay, phổ biến là các sản phẩm cũa hãng Medela, Avent, Nuk, Spectra,Cimilre,Farlin…. Các loại máy đều có chung một công dụng là hút sữa mẹ để cho bé bú, là trợ thủ đắc lực cho các bà mẹ phải đi làm nhưng vẫn muốn cho con bú sữa mẹ.
2. Chu kỳ hút sữa:
Để duy trì cho con bú sữa mẹ từ 6 – 18 tháng (thậm chí 24 tháng tuổi) là một việc không dễ, đòi hỏi sự kiên trì và chịu khó của người mẹ vì dịch vụ “cung cấp sữa” của cơ thể người mẹ được vận hành theo cơ chế “xin – cho”. Hễ cơ thể mẹ vẫn còn nhận được tín hiệu “xin” sữa đều đặn thì sữa mẹ vẫn dồi dào. Và đương nhiên, chẳng có cỗ máy nào chịu vận hành trơn tru nếu cỗ máy đó không được bảo dưỡng định kỳ hoặc bị “vắt kiệt” sức lao động mà không có chế độ nghỉ ngơi hợp lý. Do đó, nếu người mẹ ngủ không đủ giấc hoặc ăn uống thiếu chất, không đủ lượng, hay uống ít nước, lượng sữa sẽ giảm đáng kể.
Việc hút sữa trong ngày có thể cách 4h/lần, 4-5 lần/ngày. Nếu ban đêm bé bú mẹ trực tiếp thì mẹ có thể tranh thủ ngủ, không cần phải dậy hút sữa vào giữa đêm. Tuy nhiên, có một số trường hợp bé không bú đêm hoặc bú bằng bình nhưng mẹ không hút sữa ban đêm cũng không ảnh hưởng đến lượng sữa vắt hàng ngày miễn là người mẹ vẫn đảm bảo những lưu ý sau:
– Ăn ngủ hợp lý
– Hạn chế stress
– Hút sữa đều đặn, hút cạn kiệt sữa
– Trước khi hút sữa 15′-20’ người mẹ nên uống 1 ly nước/sữa ấm để giúp sữa nhanh xuống
– Sau khi hút sữa xong, người mẹ nên bù nước bằng cách uống sữa hoặc uống canh
3. Hút sữa đúng cách
Chuẩn bị nước ấm và khăn không bụi. Vệ sinh sạch sẽ 2 bầu vú và núm vú. Lau phễu để làm ẩm phễu giúp phễu chụp kín khít với ngực hơn. Khởi động máy, áp phễu vàoo ngực. Đầu tiên để máy ở nấc nhỏ đến khi sữa về thì tăng dần từ từ đến mức mạnh nhất mà đầu ti có thể chịu đựng được. Nên hút đều đặn 3 giờ/ lần. Có người sữa về chậm hoặc người mẹ hôm đó mệt thì 4-5′ sữa mới về. Người mẹ nên massage đầu ti (bằng cách vê nhẹ đầu ti) đến khi sữa bắt đầu về thì việc hút sữa sẽ nhanh hơn và hiệu quả hơn.
Nếu dùng máy đơn và không có chức năng kích thích (Mini Electric, Unimom đơn, Avent đơn,..) thì hút mỗi bên 3-5′ cho đến khi hết sữa. Tay kia vân vê đầu ti bên kia trong quá trình hút mục đích để kích thích sữa về nhanh hơn. Sauk hi một bên đã hết một đợt sữa, chuyển bên và thao tác như trên. Đổi qua đổi lại như vậy 3 lần để nhận được đủ sữa đầu và sữa cuối của cả 2 bầu vú. Ước chừng mỗi cữ hút khoảng 30-40p với máy đơn. Nếu dùng máy đôi có chức năng kích thích tiết sữa thì cứ khi nào bạn thấy sữa ngừng ra thì tắt máy khởi động lại hoặc nhấn vào nút hình giọt sữa để quay lại chức năng tự động kích thích ban đầu. (Các dòng Swing, Swing Maxi,Pump in style Advance, Free Style của Medela). Lớp sữa lần hút thứ 2 đặc, màu vàng hoặc trắng đục chứa nhiều chất béo giúp bé tăng cân.
4. Trữ sữa
Sữa được trữ ở ngăn đông nên ghi ngày vắt sữa
Trữ sữa tại nơi làm việc thế nào:
Với trường hợp các mẹ phải đi làm sớm, kinh nghiệm và phương pháp trữ sữa vô cùng quan trọng. Mẹ có thể tận dụng bằng cách mang máy theo hút sữa theo nếu công ty có tủ lạnh hoặc mẹ mua túi giữ nhiệt và đá khô. Tối hôm trước mẹ bỏ đá khô trên ngăn đá để đá đông cứng lại, sáng hôm sau mẹ mang túi và đá theo, bỏ bình sữa vào. Tới chỗ làm mẹ có thể hút xong, nắp bình lại và bỏ vào túi giữ nhiệt, đá khô để bảo quản. Túi này có thể bảo quản sữa mẹ từ 8-10 tiếng đồng hồ.
Cách làm: Hút sữa mấy lần tùy vào điều kiện công việc của bạn. Tốt nhất là hút đều đặn 3 tiếng một lần. Trước khi đi làm mẹ hút và để sữa ở nhà trong ngăn mát tủ lạnh cho bé. Tới công sở làm việc, giữa giờ có thể tranh thủ ăn uống sữa ấm và hút 15p sau đó ăn nhẹ. Sau ăn trưa tranh thủ hút 20p với máy hút đôi. Xế chiều hút 15p nữa. Chiều về mang sữa về và tranh thủ hút sau khi ăn tối xong. Đêm mẹ tranh thủ hút hoặc cho con ti mẹ thêm. Sữa sau khi vắt sẽ được để vào ngăn mát của tủ lạnh. Trước khi ra về, viên đá khô lấy từ ngăn đá sẽ được cho vào túi giữ ấm/lạnh cùng với 2 bình sữa.
Trữ sữa tại nhà và cấp đông thế nào để đúng cách và đảm bảo dưỡng chất:
– Trữ sữa ở đâu: Chúng ta chứa sữa mẹ trong bình sữa chuẩn bằng nhựa, bằng thủy tinh, hoặc bằng túi trữ sữa.
– Cách sắp xếp: Xếp thành hàng ngang, bình ngoài cùng bên trái là bình cũ nhất, bình ngoài cùng bên phải là mới nhất. Ghi chú từng bình ngày hút để bé dùng từ cũ tới mới.
– Rã đông sữa bằng cách tự nhiên: bỏ sữa xuống ngăn mát vào tối hôm trước đó. Sau đó lấy lượng vừa ăn cho con, hâm nóng sữa bằng cách đặt bình sữa vào ly nước ấm và cho trẻ bú. Sữa thừa mẹ có thể uống hoặc để vào ly nước mát cho bé bú trong vòng 2 giờ kế tiếp. Không nên làm đông lạnh sữa lần thứ hai. Tránh rã đông bằng lò vi sòng, vì lò vi sóng có thể làm hủy hoại đi các chất kháng thể chống nhiễm trùng trong sữa mẹ. Ngoài ra, lò vi sóng có thể tạo ra các “hạt nóng” có thể gây phỏng con bạn.
– Sữa để ngăn mát nhiệt độ 4oC có thể để trong vòng 3 ngày và để phía bên trong tủ lạnh, không để ngoài cánh cửa.
– Chúng ta có thể bảo quản sữa mẹ bao lâu:
• 3-5 ngày trong ngăn mát tủ lạnh nhiệt độ 4oC.
• 1-3 tháng trong ngăn đá
• 3-6 tháng trong tủ đông (mặc dù có thể làm giảm mất lượng kháng thể trong sữa)
Lưu ý: Khi bạn làm lạnh sữa, chất béo trong sữa sẽ tạo thành một lớp mỏng trên bề mặt. Khi bạn làm ấm sữa, bạn nên lắc đều để tái phân bố lại lớp chất béo này.
Nên kết hợp cho con bú trực tiếp sẽ kích thích sữa bài tiết nhiều hơn. Khi bé bú mẹ ngoài việc miệng ngậm vú, tay chân sờ người mẹ cũng sẽ tăng thêm tình cảm mẹ con.